Oparta na okręgu mandala, będąc symbolem doskonałości i jedności, od wieków stanowi podstawę planów architektoniczno-urbanistycznych. Stąd, na całym świecie możemy spotkać ogromną liczbę przykładów budowli realizujących formy mandaliczne, są to np.: buddyjskie stupy, islamskie meczety, chrześcijańskie katedry; a nawet egipskie piramidy; odnajdujemy je również w elementach zdobniczych, witrażach i rozetach.
Budowanie świątyni w kształcie mandali miało na celu monumentalizację doświadczenia egzystencjalnego, wyrażenie najwyższego ładu.
Fot. Florencja / Pixabay.com
Doskonałą centryczną formą wyróżnia się plan urbanistyczny miasta Palmanova w północno-wschodnich Włoszech. Miasto zostało założone w XVI w. przez Wenecjan, twórcą planu architekto-nicznego był Vincenzo Scamozzi. W Polsce podobną formę mają plany twierdz Zamość i Kostrzyń.
Plan urbanistyczny włoskiego miasta Palmanova | Fot.: Wikipedia
Typową mandalą są również podniebienia kopuł – najważniejsze to: Panteon na Polu Marsowym w Rzymie, Hagia Sofia w Stambule, katedra Santa Maria del Fiore we Florencji, kopuła Bazyliki Św. Piotra w Rzymie, czy, w Polsce, kopuła Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu.
Panteon w Rzymie